Sahip olmak ya-da olmamak.
…….Bir hikayeye gor bilimadamlari kus ve boceklerin nasil uctuklari hakkinda uzun bir inceleme yapmislar.Albatros kusunun uzun sure tek bir kanat vurmadan semalarda nasil suzulebildigi.bir kartalin aniden nasil yon degistirip dalisa gecebildigi,sivrisinegin nasil bir helicopter gibi havada cakili kalir gibi durmayi basardigi ve o zamana kadar aciklanmamis benzer olaylar…Kanat sayisi, ve buyuklugu, kemik agirligi tuy sayisi gibi factorler bilgisayar yardimi ile kolayca aciklanmis, fakat sira balarisina gelince bilgisayarin verdigi yanit herkesi sasirtmis.ufacik kanatlari,hantal vucud ve gunluk enerji tuketimine gore bu bocegin ucmasi imkansiz…
……Tabi bal arisinin bu karardan haberi olmadigi icin ucmaya devam etmis hala da devam ediyor..Bir bakima Istanbul da bal arisina benziyor. Oyle ya.nufus, trafik, su kaynaklari,kirlilik enerji tuketimi gibi faktorler hesaba katilirsa bu kentimizin felc olmasi gerekir…Galiba istanbullularda boyle bir incelemeden haberleri olmadiklari icin yasamaya devam ediyorlar.
……Habitat kelimesi ekolojide; bir hayvan veya bitkinin “dogal’ olarak yasadigi yer anlamina gelir,$u son yillarda insanlar yasadiklari yerleri dogal olsun olmasin habitat diye tanimliyorlar,bunda bir zarar yok, yeter ki once habitatlarimizi balarilari dahil. Baska tur canlilarla paylastigimizi aklimizdan cikarmiyalim… Zaten $u dunyada hukum surdugumuz 2.5 milyon yil boyunca yeteri kadar ‘ dagdan gelip bagdakini kovduk’ simdi de atalari yuzlerce milyon yil once buralarda yasiyan hayvan bocek ve bitkilere karsi biraz saygili olalim..Iste burada cevremize nasil bir acidan baktigimiz,daha dogrusu nasil algiladigimiz buyuk onem tasiyor. Acikliyalim.
……Gecen yaz turkiyede tatildeydim turkiyenin bir cok bolgelerini dolastim,Arabayla gecerken goremediginiz, yururken veya bisikletle dolasirken istemeseniz de gozunuze carpiyor, inanin yol kenarinada atilmamis bir poset, kutu veya bir sise gormeden 20 metreden fazla gidemezsiniz..Adam neden copunu pencereden yol kenarina firlatiyor, ? cunku orasi ‘disarisi’ cunku orasi o’nun habitat’i degil. Ote yandan, ayni adam ‘disarisini da habitat’in bir parcasi olarak gorse bu copu disariya atmaz. Iste habitat deyince daha genis dusunmek gerekir. Bizler bu doganin kiracisiyiz,sahibi degil…Nasil gun gelince oturdugumuz evi aldigimiz gibi tertemiz ve eksiksiz olarak teslim ediyorsak. Dogayi da gelecek kusaklara oyle teslim etmemiz gerekir.
……..Dogayi oturdugumuz bir ev gibi algilamanin faydalari gun gibi ortada,fakat cok daha ilginc, gelecegimiz acisindan cok daha yararli bir bakis acisi kultur tarihine belki de ilk ekolojik mimar olarak gececek olan Buckminster fuller tarafindan ortaya atildi.
…….Harward universitesinden iki defa kovulan fakat sonrada ulkesinin en yuksek madalyasina layik gorulen fuller geodesic dome adini verdigi,gerekirse ev, gerekirse is yeri olarak kullanilabilen kure seklindeki icat ettigi yapitlarla un sagladi. Onun bir ruyasi da cok dayanikli ve ucuza malolan bu kurelerden birinin icine bir kent kurmak.boylelikle hava kirliligi gibi faktorlerin kolaylikla ayarlanabilecegi, yapay bir ekosistem yaratmakti…Fuller bu ruyasini gerceklestiremedi fakat bizlere Operating manual for Spaceship Earth (uzay gemisi dunya icin kullanim kilavuzu) adli kitabiyla cok daha onemli bir miras birakti…Nufus artisi,carpik kentlesme gibi sorunlarin ele alindigi bu eserde. Fuller dunyamizi uzayda seyreden bir gemi.bizlerin de bu geminin yolculari gibi algilanmasi gerektigi fikrini ortaya atti.
…….Denizcilerin gemilerini nasil piril piril tuttugu iyi bilinir. Hatta ingilizcede bir sey ship shape dendigi zaman o seyin cok duzenli ve temiz oldugu ima edilir… Gemiciler ve yolcular kamarada biriken copu geminin koridorlarina atmazlar, cunku orasi onlar icin’disari’ degil habitatlarinin bir parcasidir.Sefer boyunca gemiciler elde olan kaynaklari iyi kullanmak zorundadirlar. Ve gemiyi terketme olasiligi olmadigi icin iyi gecinmeye ve ortak calismaya mecburdurlar.
…….Bizim de bu dunya gemimizde boyle davranmamiz gerekir..Fuller’a uzay gemisi fikri,dunyamizin astronotlar tarafindan cekilmis bir fotografini gordukten sonra gelmis… Beyaz bulutlarin dantela gibi sardigi masmavi bir kure.Bize kalirsa o fotografi cogaltip butun yoneticiler birer tane vermeli
..
Biraz kendimden, birazda ordan burdan.
Okuyanlara tesekkurler.
…….Bir hikayeye gor bilimadamlari kus ve boceklerin nasil uctuklari hakkinda uzun bir inceleme yapmislar.Albatros kusunun uzun sure tek bir kanat vurmadan semalarda nasil suzulebildigi.bir kartalin aniden nasil yon degistirip dalisa gecebildigi,sivrisinegin nasil bir helicopter gibi havada cakili kalir gibi durmayi basardigi ve o zamana kadar aciklanmamis benzer olaylar…Kanat sayisi, ve buyuklugu, kemik agirligi tuy sayisi gibi factorler bilgisayar yardimi ile kolayca aciklanmis, fakat sira balarisina gelince bilgisayarin verdigi yanit herkesi sasirtmis.ufacik kanatlari,hantal vucud ve gunluk enerji tuketimine gore bu bocegin ucmasi imkansiz…
……Tabi bal arisinin bu karardan haberi olmadigi icin ucmaya devam etmis hala da devam ediyor..Bir bakima Istanbul da bal arisina benziyor. Oyle ya.nufus, trafik, su kaynaklari,kirlilik enerji tuketimi gibi faktorler hesaba katilirsa bu kentimizin felc olmasi gerekir…Galiba istanbullularda boyle bir incelemeden haberleri olmadiklari icin yasamaya devam ediyorlar.
……Habitat kelimesi ekolojide; bir hayvan veya bitkinin “dogal’ olarak yasadigi yer anlamina gelir,$u son yillarda insanlar yasadiklari yerleri dogal olsun olmasin habitat diye tanimliyorlar,bunda bir zarar yok, yeter ki once habitatlarimizi balarilari dahil. Baska tur canlilarla paylastigimizi aklimizdan cikarmiyalim… Zaten $u dunyada hukum surdugumuz 2.5 milyon yil boyunca yeteri kadar ‘ dagdan gelip bagdakini kovduk’ simdi de atalari yuzlerce milyon yil once buralarda yasiyan hayvan bocek ve bitkilere karsi biraz saygili olalim..Iste burada cevremize nasil bir acidan baktigimiz,daha dogrusu nasil algiladigimiz buyuk onem tasiyor. Acikliyalim.
……Gecen yaz turkiyede tatildeydim turkiyenin bir cok bolgelerini dolastim,Arabayla gecerken goremediginiz, yururken veya bisikletle dolasirken istemeseniz de gozunuze carpiyor, inanin yol kenarinada atilmamis bir poset, kutu veya bir sise gormeden 20 metreden fazla gidemezsiniz..Adam neden copunu pencereden yol kenarina firlatiyor, ? cunku orasi ‘disarisi’ cunku orasi o’nun habitat’i degil. Ote yandan, ayni adam ‘disarisini da habitat’in bir parcasi olarak gorse bu copu disariya atmaz. Iste habitat deyince daha genis dusunmek gerekir. Bizler bu doganin kiracisiyiz,sahibi degil…Nasil gun gelince oturdugumuz evi aldigimiz gibi tertemiz ve eksiksiz olarak teslim ediyorsak. Dogayi da gelecek kusaklara oyle teslim etmemiz gerekir.
……..Dogayi oturdugumuz bir ev gibi algilamanin faydalari gun gibi ortada,fakat cok daha ilginc, gelecegimiz acisindan cok daha yararli bir bakis acisi kultur tarihine belki de ilk ekolojik mimar olarak gececek olan Buckminster fuller tarafindan ortaya atildi.
…….Harward universitesinden iki defa kovulan fakat sonrada ulkesinin en yuksek madalyasina layik gorulen fuller geodesic dome adini verdigi,gerekirse ev, gerekirse is yeri olarak kullanilabilen kure seklindeki icat ettigi yapitlarla un sagladi. Onun bir ruyasi da cok dayanikli ve ucuza malolan bu kurelerden birinin icine bir kent kurmak.boylelikle hava kirliligi gibi faktorlerin kolaylikla ayarlanabilecegi, yapay bir ekosistem yaratmakti…Fuller bu ruyasini gerceklestiremedi fakat bizlere Operating manual for Spaceship Earth (uzay gemisi dunya icin kullanim kilavuzu) adli kitabiyla cok daha onemli bir miras birakti…Nufus artisi,carpik kentlesme gibi sorunlarin ele alindigi bu eserde. Fuller dunyamizi uzayda seyreden bir gemi.bizlerin de bu geminin yolculari gibi algilanmasi gerektigi fikrini ortaya atti.
…….Denizcilerin gemilerini nasil piril piril tuttugu iyi bilinir. Hatta ingilizcede bir sey ship shape dendigi zaman o seyin cok duzenli ve temiz oldugu ima edilir… Gemiciler ve yolcular kamarada biriken copu geminin koridorlarina atmazlar, cunku orasi onlar icin’disari’ degil habitatlarinin bir parcasidir.Sefer boyunca gemiciler elde olan kaynaklari iyi kullanmak zorundadirlar. Ve gemiyi terketme olasiligi olmadigi icin iyi gecinmeye ve ortak calismaya mecburdurlar.
…….Bizim de bu dunya gemimizde boyle davranmamiz gerekir..Fuller’a uzay gemisi fikri,dunyamizin astronotlar tarafindan cekilmis bir fotografini gordukten sonra gelmis… Beyaz bulutlarin dantela gibi sardigi masmavi bir kure.Bize kalirsa o fotografi cogaltip butun yoneticiler birer tane vermeli
..
Biraz kendimden, birazda ordan burdan.
Okuyanlara tesekkurler.