Atatürk’ün ?lke Ve Gerçekle?tirmi? Oldu?u Devrimleri Atatürkçü Dü?ünce Sistemi ?çerisinde ?nceleyebiliriz. Atatürkçülük: Esaslar? Atatürk Taraf?ndan Belirlenen; Devlet Hayat?na, Fikir Hayat?na, Ekonomik Hayata, Toplumun Temel Kurumlar?na, Devletin Rejimi Ve ??leyi?ine ?li?kin Gerçekçi Fikirlere Ve ?lkelere Atatürkçülük Denir. Atatürkçülük;türk Milletinin,bu Gün Ve Gelecekte Tam Ba??ms?zl??a, Huzur Ve Refaha Sahip Olmas?, Devletin Millet Egemenli?i Esas?na Dayand?r?lmas?, Akl?n Ve Bilimin Rehberli?inde, Türk Kültürünün Ça?da? Uygarl?k Düzeyi Üzerine Ç?kar?lmas? Amac?n? Hedef Al?r (ilkö?retim Atatürkçülük Ve ?nk?lap Tarihi 8.s?n?f Ders Kitab?).
Türkiye Cumhuriyeti’nin Güçlenmesi Ve Geli?mesi Türkiye Cumhuriyetinin Her Türlü Tehlikeye Kar?? Korunabilmesi ?çin Atatürkçülü?ün Bilinmesi Ve Bunun Hayata Geçirilmesi Gerekir. Çünkü Türkiye Cumhuriyetinin Temeli Atatürkçü Dü?ünce Sistemidir. Atatürk’ün 6 Tane ?lkesi Bulunmaktad?r. Bunlar:
1. Cumhuriyetçilik: Cumhuriyet Halk?n Yönetime Kat?lmas? Ve Milli ?radenin Egemenli?idir. Atatürk’ün Deyimiyle; “cumhuriyet Rejimi Demek Demokrasi Sistemiyle Devlet ?ekli Demektir.”
2. Milliyetçilik: Milli Birlik Ve Beraberlik Anlam?na Gelmektedir. Atatürk Milliyetçili?inde Irkç?l?k Yoktur. Atatürk Milliyetçili?i Ülke Birli?i Ve Ortak Geçmi? Ve Gelece?i Öngörmektedir.
3. Halkç?l?k: Cumhuriyetçili?in Ve Milliyetçili?in Do?al Bir Sonucudur. Halkç?l?k Herkesin Kanun Önünde E?it Olmas?n? Öngörmektedir.
4. Laiklik: Din Ve Devlet ??lerinin Ayr?ld???n? Öngören Laiklik Din Ve Vicdan Özgürlü?üdür. Temel Bir ?lke Olan Laiklik Ak?l Ve Bilimi Esas Al?r.
5. Devletçilik: Ekonomik , Kültürel Ve Sosyal Kalk?nmada Devlete Dü?en Görevleri Belirlemek ?çin Atatürk’ün Koydu?u Temel ?lkelerden Biridir. Bu ?lkenin Amac? Türk Toplumunu Ça?da? Uygarl?k Refah Düzeyine Yükseltmektir.
6. ?nk?lapç?l?k: Yenilik De?i?iklik Ve Ça?da?l?k Demektir. Atatürkçülü?ün ?nk?lap Anlay??? Eskiyi, Kötüyü Kald?r?p Yerine Yeniyi, ?yiyi Ve Güzeli Koymakt?r. Bu Anlay??, Sürekli Olarak Ça?da?la?may? Kapsar.
Atatürk’ün ?lkelerini ?nceledi?imizde Bunlar?n Baz? Ortak Özelliklerinin Oldu?unu Gözlemleriz. Bunlar? K?saca Aç?klamak Gerekirse ?u Sonuç Ortaya Ç?kar. Atatürk ?lkeleri Toplum ?htiyac?ndan Do?mu? Akla Ve Mant??a Dayan?r. Türk Toplumunda Bu ?lkeler Hem Sözle Söylenmi? Hem De Pratikte Uygulanm??t?r. Bu ?lkeler Günümüzde Etkinliklerini Koruya Bilmi?se Bu, ?lkelerin Toplum Taraf?ndan Benimsendi?inin Bir Göstergesidir. Bu ?lkeler Bir Bütündür. Yani Bir Vücudu Olu?turan Azalar Gibidir Ve Bölünemezler. Atatürk ?lkelerini Bütünleyen ?lkelerde Bulunmaktad?r. Bunlar :
a) Milli Egemenlik
b) Milli Birlik Ve Beraberlik
c) Ak?lc?l?k Ve Bilimsellik
d) Ça?da?l?l?k Ve Bat?l?la?ma
e) ?nsanl?k Ve ?nsan Sevgisi
f) Özgürlük Ve Ba??ms?zl?k
g) Yurttta Sulh Cihanda Sulh
bu ?lkelerin Hepsi De Farkl? Olmas?na Ra?men Hepsinin Temelinde Yenilikçi Bir Anlay?? Yatmaktad?r.
Atatürk Toplum Hayat?n? Düzenlemek Ve ?lerlemeyi Sa?lam?? Olan Bat? Devletlerine Ayak Uydurabilmek ?çin Baz? Devrimler Gerçekle?tirmi?tir. Bu Devrimler ?unlard?r:
1. Siyasal Alanda Yap?lan Devrimler: Atatürk Toplum Hayat?n? Kemiren Monar?ik Yönetimi Kald?rmak ?le Siyasal Alandaki ?lk Devrimini Yapm??t?r Yani Cumhuriyeti ?lan Etmi?tir. Bunu Gerçekle?tirmek ?çin Önce Saltanat? Kald?rm??t?r. Bu Devrimler Sosyal Hayat? Derinden Etkilemi?tir Ve Toplum Kabuk De?i?tirmi?tir. Din Hayat?n? Devletten Çekmek ?çin ?se Halifeli?i Kald?rm??t?r. Bu Da Laik Bir Hayat?n Ba?lang?c? Olmu?tur Ki E?itim ?çin Çok Önemli Bir De?i?im Olmu?tur. Halifeli?in Kald?r?lmas? ?le Laiklik Konusunda Büyük Bir Ad?m At?lm??t?r.
2. Toplumsal Devrimler : Toplumsal Yap? Unsurlar?n?n Bir Ço?unda Yap?lm??t?r. As?l Toplumun Taban?na ?nen Yani Teferruat Sayaca??m?z Devrimler Olmu?. K?l?k K?yafetten Soyad? Kanununa, Ölçü, Saat Ve Takvim Gibi Hayat?n Birçok Alan?yla ?lgilidir. Toplum Zor Da Olsa Bu Devrimlere Ayak Uydurmu? Ve Çekti?i Zorluklar?n Mükafat?n? ?leriki Zamanlarda Alm??t?r.
3. Hukuk Devrimi: Mecelle Kald?r?lm?? Ve Türk Medeni Kanunu Getirilmi?. Aile Hayat?ndan Siyasi Haklara, E?itimden Özel Haklara Bir Çok Yönüyle Modernle?menin Önü Aç?lm??t?r. Ayr?ca Laikli?in Hukuk Düzenine Uygulanmas? Da Gerçekle?mi?tir.
4. E?itim Ve Kültür Alan?ndaki Devrimler: Yozla?m?? Kurumlardan Biri Olan Medreseler Kapat?lm??, Ö?retim Birle?tirilmi?(tevhid-i Tedrisat Kanunu), Yeni Türk Harfleri Kabul Edilmi?, Yüksek Ö?retimler Kurumlar? Düzenlenmi?tir. Atatürk Osmanl?daki E?itim Sistemini Toplumun ?htiyaçlar?na Cevap Veremeyece?i Görü?ündedir. Bu Nedenle Modern E?itim Sisteminin Olu?turulmas?na Karar Vermi?tir. Bu Konuda Arap Alfabesinin Kald?r?lmas? ?le E?itimde Modernle?me Hareketleri H?z Kazanm??t?r.
5. Ekonomik Alandaki Devrimler: A?ar Gibi Köylüyü Ezen Vergiler Kald?r?lm??. Çiftçi Üretim ?çin Te?vik Edildi. Te?viki Sanayi Kanunu ?le Sanayi Alan?nda Çal??malar Ba?lat?lm??t?r. I – I? Kalk?nma Planlar? Uygulanm??t?r. Sanayi Alan?nda Gerekli De?i?imler Yap?lm??t?r.
Atatürkün E?itim Felsefesi
Atatürk’ün E?itim Politikas? Kendi Zaman?n?n Di?er Devlet Politikalar?ndan Farkl?yd?. O Tarihlerde Ülkeler Kendi E?itim Politikalar?n? Yani E?itim Felsefelerini Olu?tururken Mensubu Olduklar? Unsurlar? E?itim Sisteminin ?çine Koyuyorlard?. Örne?in Fa?ist ?talya Kendi E?itim Politikas?n? Kendi Devlet Yap?s?na Göre ?ekillendiriyordu. Ayn? ?ekilde Totaliter Devletlerde E?itim Politikalar?n? Olu?tururken “din” Faktörünü Temel Esas Olarak Alm??lard?r. Yani Bütün E?itim Politikalar?n? Tek Bir Unsur Üzerine ?n?a Ediyorlard?. Bunun Örne?ini Osmanl? ?mparatorlu?unda Görmekteyiz. Atatürk Bütün Bunlar? Görmü? Ve E?itimin Felsefi Manada “monist” Yani “tekçi” Olmamas?n?n Gerekti?ini Belirterek Yeni Türk E?itiminin Temelini Atarken E?itimin Birden Fazla Unsuru Kapsamas?na Özen Göstermi? Ve Türk E?itim Felsefesinin Temeline Bilimi, Ak?l? Ve Fenni Koymu?tur. Bu Da Bize Atatürkçülü?ün Kat? Bir Doktrin Olmad???n? Gösteriyor.
Atatürkçü Dü?ünce Sistemi E?itimde; “ya?amda En Gerçek Yol Göstericinin Bilim Oldu?u”nu Esas Al?r. Paradigma Piramitlerinin Üst Üste Bindi?i Ve Bili?im Toplumu Yolunda ?lerleyen Bir Dünyada, Bundan Daha Az? Kabul Edilemez. Bunu Kavramas? Ve Ö?rencilerine Kavratmas? Gereken Ö?retmendir.
Atatürk E?itim ?çin Yön Belirlerken Osmanl?dan Devrald??? Miras? Göz Önünde Bulundurmu?tur. Yeni E?itim Sisteminin Bu Miras Üzerine Kurulamayaca??n? Çok ?yi Biliyordu Ve Yapm?? Oldu?u Devrimlerle E?itime Yön Vermi?tir. Çünkü Osmanl? ?mparatorlu?unun E?itim Sistemi Geleneksel Dedi?imiz Totaliter Bir Biçimdeydi. Son Zamanlarda Yenile?me Hareketlerinin Etkisiyle De E?itim Alan?nda Yenilikler Olmu?tur. Yeni Okullar?n Kurulmas? ?le Beraber Geleneksel E?itim ?le Yenilikçi Okullar Beraber E?itim Vermeye Ba?lam?? Ancak Buda E?itimde ?kiliklerin Olmas?na Sebep Olmu?tur. Osmanl? ?mparatorlu?undaki E?itim Sisteminin Aksayan Bir Di?er Yan? Da E?itimde Karma Sistemin Olmamas? ?di Yani Erkekler Okuma Yazma Ö?renirken K?zlara Bu Hak Pek Fazla Verilmemekteydi. Osmanl? ?mparatorlu?u Y?k?l?rken Hakk?n %90 I Okuma Yazma Bilmiyordu.
Atatürk E?itim Politikas?n? Olu?tururken Ak?l Ve Bilimi Esas Alm??t?r. Bunu Yaparken De Bat?l?la?may? Hedef Olarak Görmü?tür. As?l Hedef ?se Muas?r Medeniyetler Seviyesine Ç?kmakt?r.
Maarifimizin Böyle Kötü ?artlar ?çinde Bulundu?u Bir S?rada Yunanl?larla Harp Devam Etmekte. Sakarya’da Savunma Haz?rl?klar? Sürdürülmektedir. Maarifin Milli Mücadele Kadar Önemli Oldu?unu Belirten Mustafa Kemal Pa?a 15 Temmuz 1921’de Ankara’da Maarif Kongresi’nin Toplanmas?n? ?stedi Ve Kongrede Yapt??? Konu?mada; “bizi Ya?atmak ?stemeyenlere Kar??, Ya?amak Hakk?m?z? Savunmak Üzere Toplanan Tbmm Burada, Ankara’da Kuruldu. Bugün Ankara Millî Türkiye’nin Millî Maarifini Kuracak Kongrenin Aç?lmas?na Da Sahne Olmakla Bir Daha ?ereflenecektir. ?imdiye Kadar Takip Edilen Talim Ve Tahsil Ve Terbiye Usullerinin Milletimizi Tarihi Tedenniyat?nda (gerilemesinde) En Mühim Bir âmil Oldu?u Kanaatindeyim. Onun ?çin Bir Millî Terbiye Program?ndan Bahsederken, Eski Devrin Hurafat?ndan Ve Evsaf? F?triyemize (milli Bünyemize) Hiçte Münasebeti Olmayan Yabanc? Fikirlerden, ?arktan Ve Garptan Gelebilen Bilcümle Tesirlerden Uzak, Seciye-i Milliye Ve Tarihiyemizle Mütenasip Bir Kültür Kastediyorum. Çünkü Millî Deham?z?n Tam Olarak Geli?mesi Böyle Bir Kültür ?le Temin Olunabilir”[2]
Bu Görü?ü ?le Atatürk Geleneksel E?itimin Yenilenen Türk Toplumunun ?htiyaçlar?n? Gidermekte Yetersiz Kald???n? Belirtmi?tir.
Atatürk Ulusal E?itimin Yayg?nla?mas? ?çin; E?itime Ve Ö?retmenlere Çok ??in Dü?tü?ünü Belirterek 24 Mart 1923 Günü Kütahya Lisesinde Yapt??? Konu?mada ?unlar? Söylemi?tir: “toplumumuzu Gerçe?e Ve Mutlulu?a Eri?tirmek ?çin ?ki Orduya Gerek Vard?r. Biri, Vatan?n Hayat?n? Kurtaran Asker Ordusu, Di?eri Ulusun Gelece?ini Yo?uran ?rfan Ordusu “[3]
E?itimin Temel Görevinin Devletin Varl???n? Sürdürmek Oldu?unu Bilen Atatürk, 27 Ekim 1922 Günü Yapt??? Konu?mada “çocuklar?m?za Ve Gençlerimize Verece?imiz Ö?renimin S?n?r? Ne Olursa Olsun Onlara Temel Olarak ?unlar? Ö?retece?iz: 1) Ulusuna 2) Türkiye Devletine 3) Türkiye Büyük Millet Meclisine Dü?man Olanlarla Sava?ma Gere?i”[4]
Büyük E?itimci Ve Devlet Adam? Olan Atatürk Ün E?itim Ve E?itimciye Verdi?i Önemden Sonra Türk E?itim Modelinin Geli?tirilmesinde Dikkate Al?nmas? Gereken Temel ?lkeler Vard?r. Bu ?lkeler ?ncelendi?inde Görülecektir Ki Atatürk Ün E?itimle ?lgili Dü?ünce Ve Görü?leri Bu Günden Daha Moderndir. E?itimde Bize Yol Gösteren ?lkeler ?unlard?r:
1. E?itimimiz Ulusal Olmal?d?r.
2. E?itimimiz Bilimsel Olmal?d?r.
3. E?itimimiz Uygulamal? Olmal?d?r.
4. E?itimimiz Karma Olmal?d?r.
5. E?itimimiz Laik Olmal?d?r.
Tabi Bu ?lkeler Günümüzde Uygulanan?m Derecesi Nedir O Tart???l?r. Ancak Türk E?itim
Sistemimizin Daha ?leri Olmas? ?çin Bu ?lkelerin Uygulanmas? Gerekti?i Söylenebilir.
Atatürk’ün E?itim Felsefesini ?nceledikten Sonra Günümüzde E?itim Cumhuriyetten Sonra De?i?imlere U?ram??t?r. Cumhuriyetten Sonra Gelen Hükümetler Hep Kendi Zihniyetlerine Uygun E?itim Politikalar?n? Olu?turmu?tur. Bu Da Türkiye Cumhuriyetinde Bir E?itim Karma?as?na Sebep Olmu?tur. Yani Her Gelen Ya Bir ?ey Alm?? Veya Bir ?ey Koymu?tur. Türk E?itim Felsefesinin Yukar?da Sayd???m?z E?itim ?lkelerine Uygun Olmas? Gerekti?ine ?nan?yorum Çünkü Bu ?lkeler Bizi Muas?r Medeniyetler Seviyesine Ç?karacakt?r. Ancak Günümüzde Yeni Hükümet Akp Hükümeti Birazda Olsa E?itimin Kalitesini Art?rmak ?çin Bir ?eyler Yapmaya Çal??maktad?r Ancak Bunlar Yeterli De?ildir. Son Dönemlerde E?itime Ayr?lan Bütçenin Savunma Bütçesinden Fazla Olmas? Gibi Bir Uygulama Önemli Ve Olumlu Bir Uygulamad?r. Son Dönem Osmanl? ?mparatorlu?unda Oldu?u Gibi Hala K?zlar?n Okullu Olmamas? Gibi Bir Uygulama Az Da Olsa K?rsal Kesim Dedi?imiz Bölgelerde Hala Devam Etmektedir. Bunu A?mak ?çin Devletin Haydi K?zlar Okula Kampanyas? Dikkate ?ayan Bir Uygulamad?r. Bundan Ba?ka Devletin Halen Uygulamakta Oldu?u E?itime %100 Destek Kampanyas? Da E?itim ?çin Çok Önemli Bir Uygulamad?r. Bu Konuda Biz Halk, Ayd?n, Ve ??çi, Memur, V.b. Herkese Dü?en Görevlerin Oldu?unun Daima Bilincinde Olmam?z Gerekti?ine ?nanmaktay?m. Onun ?çin; Devletimizin E?itim ?çin Yapt?klar?n? Sonuna Kadar Desteklemeliyiz Ve Elimizden Gelen Her ?eyi Ortaya Koymal?y?z. Çünkü; Çocuklar Bizim Çocuklar?m?z, Okullar Bizim Okullar?m?z, K?sacas? Devlet Bizim Devletimizdir. Özellikle Ülkemizde Hala Devam Etmekte Olan K?zlar?n Okula Gönderilmemesi Gibi Ça?d??? Uygulamalar?n Önüne Geçmek ?çin Hep Beraber El Ele Vererek Çal??mal?y?z.
Milli E?itim
E?itim, Bir ?nsan?n Kabiliyet Ve Davran??lar?n? Geli?tirmek, Toplumun ?yi De?erlerini Benimsetmek ?çin Yap?lan ??ler Ve Uygulanan Yollard?r. Millî E?itim, Bir Milletin Genç Nesillerini O Milletin Maddî Ve Manevi De?erlerinin Gösterdi?i Hedefler ?çinde, ?deal ?nsan Tipi Olarak, Yönlendirme Ve Yeti?tirmedir. E?itimin Konusu ?nsand?r. E?itime Önem Veren Toplumlar, Huzur Ve Kalk?nma ?çin Gereken En Önemli Yat?r?m? Yapm?? Say?l?rlar. ?yi Bir Vatanda?, Ancak ?yi Bir E?itim Sayesinde Yeti?tirilebilir.
E?itimde Geri Kalan Toplumlar, Geli?me Ve ?lerleme Sürecini Yakalayamazlar. Ailede Ba?layan E?itim, Okullarda Devam Eder Ve ?nsan Hayat?n?n Her Dönemini Kapsar. E?itim, Bir Ülkede Millî Birlik Ve Beraberli?in Sa?lanmas?nda En Önemli Unsurdur. Ülke Kalk?nmas?, Ancak E?itimde Birlik Sa?lanmas? ?le Gerçekle?tirilebilir.
Her Yenile?me Hareketinin Ba?ar?s?, E?itim Alan?ndaki Ba?ar?ya Ba?l?d?r. Kalk?nman?n, Ak?l Ve Bilimin Önderli?inde Gerçekle?ece?ine ?nanan Atatürk, Millî E?itime Büyük Önem Vermi?tir.
Hiçbir Devlet Kurucusu Atatürk Kadar E?itime Önem Vermemi?tir. Atatürk Bir Sözünde "maarif Vekili Olarak, Millî ?rfan? Yükseltmeye Çal??mak En Büyük Emelimdir." Demi?tir. Ba?ka Bir Konu?mas?nda "e?itimdir Ki Bir Milleti Ya Hür, Müstakil, ?anl?, âli Bir Heyeti ?çtimaiye Hâlinde Ya?at?r Veya Bir Milleti Esaret Ve Sefalete Terk Eder." Diyerek E?itime Verdi?i Önemi Dile Getirmi?tir.
Memleket Sorunlar?n?n Çözümü Ancak ?yi Bir E?itimle Mümkündür. E?itim Ve Ö?retimdeki Geli?me Düzeyi Bir Toplumun Kalk?nm??l???n?n Aynas?d?r.
E?itim, Ça?da? Ve Millî De?erlere Ba?l? Olmal?d?r. Millî De?erlerden Yoksun Bir E?itim, Millî Birlik Ve Beraberli?in Kurulmas?n? Zorla?t?r?r. Geri Kalm??l?k Zincirini K?rmak, Atatürk'ün Gösterdi?i Hedefler Do?rultusunda Ça?da? Ve Tarihini Unutmayan Nesiller Yeti?tirmekle Mümkün Olur.
Atatürk, E?itimin Yabanc? Fikirlerden, Etkilerden Uzak Ve Millî De?erlerimize Uygun Olmas?n? ?stemi?tir. Bu Konuyu "bugüne Kadar ?zlenen E?itim Ve Ö?retim Yöntemlerinin Milletimizin Tarihsel Gerilemesinde En Önemli Etken Oldu?u Kan?s?nday?m. Onun ?çin Ulusal Bir E?itim Program?ndan Söz Ederken Eski Devrin Bo? ?nançlar?ndan, Toplumsal Yap?m?zla Hiç De ?lgisi Olmayan Yabanc? Fikirlerden, Do?udan Ve Bat?dan Gelebilen Tüm Etkilerden Tamamen Uzak, Ulusal Özelliklerimizle Ve Tarihimizle Uyu?abilen Bir Kültür Kastediyorum." Sözleriyle Belirtmi?tir.
E?itimin Ça?da? Ve Bilimsel Olmas? Gerekti?i Konusunda ?se ?unlar? Söylemi?tir: "evet, Milletimizin Siyasal Ve Toplumsal Hayat?nda, Milletimizin Zihinsel E?itiminde De Rehberimiz ?lim Ve Fen Olacakt?r. Okul Sayesinde, Okulun Verece?i ?lim Ve Fen Sayesindedir Ki Türk Milleti, Türk Sanat?, Ekonomisi, Türk ?iir Ve Edebiyat? Bütün Güzellikleriyle Geli?ir. Gözlerimizi Kapay?p Tek Ba??m?za Ya?ad???m?z? Dü?ünemeyiz. Yurdumuzu Bir Çember ?çine Al?p Dünya ?le ?li?kisiz Ya?ayamay?z. Tersine, Geli?mi? Ve Yükselmi? Bir Ulus Olarak Uygarl?k Alan? Üzerinde Ya?ayaca??z. Bu Ya?am Ancak Bilimle, Teknikle Olur. Bilim Ve Teknik Nerede ?se Oradan Alaca??z Ve Her Yurtta??n Kafas?na Koyaca??z. Bilim Ve Teknik ?çin S?n?r Ve Ko?ul Yoktur." E?itimde Kalk?nma Bir Milletin Topyekün Kalk?nmas? Demektir.
Atatürk, Kütahya ?limize Yapt??? Bir Gezide Ö?retmenlere "memleketimizi,
toplumumuzu Gerçek Hedefe, Mutlulu?a Eri?tirmek ?çin ?ki Orduya ?htiyaç Vard?r. Biri Vatan?n Hayat?n? Kurtaran Asker Ordusu, Di?eri Milletin Gelece?ini Yo?uran ?rfan Ordusu. Bu ?ki Ordunun ?kisi De Hayatîdir. Bir Millet Sava? Meydanlar?nda Ne Kadar Parlak Zaferler Elde Ederse Etsin, O Zaferlerin Kal?c? Sonuçlar Vermesi Ancak ?rfan Ordusuna Ba?l?d?r." Diye Seslenerek E?itimin Bir Milletin Hayat?ndaki Önemini Belirtmi?tir.
Bir Devlet, E?itim Ça??ndaki Ku?aklara, ?yi Ve Kötüyü, Kalk?nmay?, Millî Birlik Ve Beraberlik Ülküsünü Ancak E?itimle Verebilir. E?itimine Önem Vermeyen Milletlerin Kalk?nmalar? Mümkün De?ildir.
Genç Ku?aklar, Güçlü Bir Millî E?itimle, Gerekti?inde Millî Menfaatler Konusunda Kendi Ç?karlar?n? Hiçe Sayan, Her Türlü Fedakârl??? Yapmaya Haz?r Bir Ruhla Yeti?tirilmelidir.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu Ve Medreselerin Kald?r?lmas?
Osmanl? Devleti'nin Son Dönemlerinde, Di?er Kurumlar Gibi E?itim Kurumlar? Da Büyük Bir Çöküntü ?çinde ?di. Osmanl? Devleti'ndeki E?itim Kurumlar? Olan Medreseler, Kurulu? Ve Yükseli? Dönemlerinde Gerek E?itim Kadrosu, Gerekse Programlar? Bak?m?ndan Çok ?leri Bir Seviyedeydi.
Fakat 17. Yüzy?ldan ?tibaren, Devletin Di?er Kurumlar?ndaki Gerilemeye Paralel Olarak E?itim Kurumlar? Da Geriledi.
Devletin Y?k?l???n? Önlemek Amac?yla Yap?lmaya Ba?lanan Yenilikler Çerçevesinde, E?itim Kurumlar? Da Yeniden Düzenlendi. 18. Yüzy?l?n Sonlar?nda Ordunun Subay, Teknik Eleman Ve Doktor ?htiyac?n? Kar??lamak Üzere, Ça??n Gereklerine Uygun Okullar?n Aç?lmas?na Ba?land?. Tanzimat Dönemi'nde, Askerî Okullardan Ba?ka, Avrupa'dakilere Benzer Modern E?itim Kurumlar? Aç?ld?. Medrese Ve Modern Devlet Okullar? D???nda, Kendi Dillerinde E?itim Yapan Az?nl?k Ve Yabanc? Okullar? Da Vard?. Bu Okullarda Okutulan Farkl? Dersler Sebebiyle Ayr? Duygu Ve Dü?ünce, De?i?ik Kültür Ve Davran??a Sahip ?nsanlar Yeti?ti. Bu Uygulama, Ülkede Millî Kültürün Geli?mesine Büyük Ölçüde Engel Olmaktayd?. Bu Sebeple Millî Bir Kültür Olu?turulam?yordu.
Kurtulu? Sava??'n?n Amac? Millî Birli?in Sa?lanmas? Ve Ça?da?la?ma Oldu?u ?çin, Osmanl? E?itim Sistemi Devam Ettirilemezdi. Daha Kurtulu? Sava?? Y?llar?nda Mustafa Kemal, E?itim Konusunda Da Çal??malara Ba?lam??t?. 16 Temmuz 1921'de Yapt??? Bir Konu?mada Millî Kültürün Önemi Ve Gereklili?inden Bahsederek, E?itim Ve Kültür Konusundaki Bölünmü?lü?ün Kald?r?lmas?n? Savundu. Osmanl? Devleti'nde Var Olan, Mektep-medrese Ayr?m?n?n Kald?r?laca??n? Söyledi. E?itimin Yayg?nla?t?r?larak Bilgisizli?in Yok Edilmesi Gerekti?ini Vurgulad?.
Büyük Zaferden Sonra Ça?da? Bir E?itim Sisteminin Kurulmas? ?çin Dü?ündüklerini Uygulamaya Koydu. Bu Amaçla Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 3 Mart 1924'te Tevhid-i Tedrisat (ö?retim Birli?i) Kanunu Kabul Edildi. Bu Kanunla, Medreseler Kald?r?ld? Ve Türkiye Cumhuriyeti S?n?rlan ?çindeki Bütün Okullar, Millî E?itim Bakanl???'na Ba?land?. Böylece E?itim Kurumlar?n?n Bir Çat? Alt?nda Toplanmas? Ve E?itimin Millî Bir Nitelik Kazanmas? Sa?land?.
2 Mart 1926'da Maarif Te?kilât? Hakk?ndaki Kanun Kabul Edildi. Bu Kanunla Lâik E?itime Uygun, ?lk Ve Ortaö?retim Programlan Belirlendi. E?itim Hizmetleri, Modern Bir Hâle Getirildi. Bundan Sonra Millî Ve Lâik E?itimi Yayg?nla?t?rmak ?çin, H?zla ?lkokullar, Ortaokullar, Liseler Ve Yüksek Okullar Aç?ld?. Bunlar?n Yan? S?ra Meslek Okullar? Da Aç?ld?. ?lkokul Zorunlu Hâle Getirildi.
E?itim Ve Ö?retimde Ça?da? Ülkeler Seviyesine Ç?kmak ?çin Yeni Programlar Geli?tirildi. Atatürk, Türkiye'de Millî E?itimin Kuruculu?unu Da Yapm?? Oldu.
Yeni Türk Harflerin Kabulü
Cumhuriyet Dönemi'nin En Önemli ?nk?lâplar?ndan Birisi De Harf ?nk?lâb?'d?r.
Türkler, Tarih Boyunca De?i?ik Alfabeler Kullanm??lard?r. Türklerin Kulland??? ?lk Alfabe, Göktürk Alfabesi'dir. Bu Alfabe Ayn? Zamanda ?lk Millî Alfabemizdir. Bundan Sonra Uygur Türkleri Kendilerine Mahsus Bir Alfabe Kulland?lar. ?slâmiyet'in Kabulünden Sonra Arap Alfabesi Kullan?lmaya Ba?land?. Arap Harfleri, Türk Dili ?çin Uygun De?ildi.
?lerlemenin Önündeki En Büyük Engel Cehaletti. Milleti Bu Durumdan Kurtarmaya Kararl? Olan Mustafa Kemal, Kurtulu?un Yolunu Da ?u Sözü ?le Gösterdi: "büyük Türk Milleti, Cehaletten Az Emekle K?sa Yoldan Ancak; Kendi Güzel Ve Asil Diline Kolay Uyan Böyle Bir Vas?ta ?le S?yr?labilir. Bu Okuma Yazma Anahtar? Ancak Lâtin Esas?ndan Al?nan Türk Alfabesidir."
Okur-yazarl??? Yaymak Ve Cehaleti K?sa Zamanda Gidermek ?çin, Atatürk'ün Emriyle Bir Komisyon Kurulup Yeni Türk Alfabesi Haz?rland?. Harf ?nk?lâb?'n?n ?lk Müjdesini Mustafa Kemal 8 A?ustos 1928'de, ?stanbul'daki Sarayburnu Park?'nda Halka ?öyle Duyurdu: "arkada?lar, Bizim Güzel Ahenkli Zengin Dilimiz Yeni Türk Harfleri ?le Kendini Gösterecektir. ... Yeni Türk Harflerini Çabuk Ö?renmelidir. Vatanda?a, Kad?na, Erke?e, Hamala, Sandalc?ya Ö?retiniz. Bunu Vatanperverlik Ve Milliyetperverlik Vazifesi Biliniz. Bu Vazifeyi Yaparken Dü?ününüz Ki Bir Milletin, Bir Toplumun Yüzde Onu Okuma Yazma Bilir, Yüzde Sekseni Bilmezse, Bundan ?nsan Olanlar Utanmal?d?r."
Bundan Sonra Yeni Türk Harflerinin Yayg?nla?t?r?lmas? ?çin Bir Seferberlik Ba?lat?ld?. Ba?ö?retmen Atatürk, Yurt Seyahatine Ç?k?p, Kara Tahta Ba??nda Yeni Türk Harflerini Vatanda?lara Ö?retti. Ankara'da Toplanan Ö?retmenler Birli?i Kongresinde, Ö?retmenler, Atatürk'ün Açt??? Bu Yeni Yolda Sab?rla Çal??acaklar?na Ant ?çtiler. Üç Ay Gibi K?sa Bir Zamanda ?nk?lâp Gerçekle?ti,
1 Kas?m 1928'de, Yeni Türk Harflerinin Kabulüne ?li?kin Kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi Taraf?ndan Kabul Edildi. Kanunun Kabul Edilmesinden Sonra Geni? Halk Kitlelerine Okuma Yazma Ö?retmek Üzere "millet Mektepleri" Aç?ld?.
Atatürk, Millet Mektepleri Ba?ö?retmeni ?lân Edildi (24 Kas?m 1928).
Böylece, E?itim Ve Kültür Hayat?m?zda Yeni Bir Dönem Ba?lam?? Oldu
Türkiye Cumhuriyeti’nin Güçlenmesi Ve Geli?mesi Türkiye Cumhuriyetinin Her Türlü Tehlikeye Kar?? Korunabilmesi ?çin Atatürkçülü?ün Bilinmesi Ve Bunun Hayata Geçirilmesi Gerekir. Çünkü Türkiye Cumhuriyetinin Temeli Atatürkçü Dü?ünce Sistemidir. Atatürk’ün 6 Tane ?lkesi Bulunmaktad?r. Bunlar:
1. Cumhuriyetçilik: Cumhuriyet Halk?n Yönetime Kat?lmas? Ve Milli ?radenin Egemenli?idir. Atatürk’ün Deyimiyle; “cumhuriyet Rejimi Demek Demokrasi Sistemiyle Devlet ?ekli Demektir.”
2. Milliyetçilik: Milli Birlik Ve Beraberlik Anlam?na Gelmektedir. Atatürk Milliyetçili?inde Irkç?l?k Yoktur. Atatürk Milliyetçili?i Ülke Birli?i Ve Ortak Geçmi? Ve Gelece?i Öngörmektedir.
3. Halkç?l?k: Cumhuriyetçili?in Ve Milliyetçili?in Do?al Bir Sonucudur. Halkç?l?k Herkesin Kanun Önünde E?it Olmas?n? Öngörmektedir.
4. Laiklik: Din Ve Devlet ??lerinin Ayr?ld???n? Öngören Laiklik Din Ve Vicdan Özgürlü?üdür. Temel Bir ?lke Olan Laiklik Ak?l Ve Bilimi Esas Al?r.
5. Devletçilik: Ekonomik , Kültürel Ve Sosyal Kalk?nmada Devlete Dü?en Görevleri Belirlemek ?çin Atatürk’ün Koydu?u Temel ?lkelerden Biridir. Bu ?lkenin Amac? Türk Toplumunu Ça?da? Uygarl?k Refah Düzeyine Yükseltmektir.
6. ?nk?lapç?l?k: Yenilik De?i?iklik Ve Ça?da?l?k Demektir. Atatürkçülü?ün ?nk?lap Anlay??? Eskiyi, Kötüyü Kald?r?p Yerine Yeniyi, ?yiyi Ve Güzeli Koymakt?r. Bu Anlay??, Sürekli Olarak Ça?da?la?may? Kapsar.
Atatürk’ün ?lkelerini ?nceledi?imizde Bunlar?n Baz? Ortak Özelliklerinin Oldu?unu Gözlemleriz. Bunlar? K?saca Aç?klamak Gerekirse ?u Sonuç Ortaya Ç?kar. Atatürk ?lkeleri Toplum ?htiyac?ndan Do?mu? Akla Ve Mant??a Dayan?r. Türk Toplumunda Bu ?lkeler Hem Sözle Söylenmi? Hem De Pratikte Uygulanm??t?r. Bu ?lkeler Günümüzde Etkinliklerini Koruya Bilmi?se Bu, ?lkelerin Toplum Taraf?ndan Benimsendi?inin Bir Göstergesidir. Bu ?lkeler Bir Bütündür. Yani Bir Vücudu Olu?turan Azalar Gibidir Ve Bölünemezler. Atatürk ?lkelerini Bütünleyen ?lkelerde Bulunmaktad?r. Bunlar :
a) Milli Egemenlik
b) Milli Birlik Ve Beraberlik
c) Ak?lc?l?k Ve Bilimsellik
d) Ça?da?l?l?k Ve Bat?l?la?ma
e) ?nsanl?k Ve ?nsan Sevgisi
f) Özgürlük Ve Ba??ms?zl?k
g) Yurttta Sulh Cihanda Sulh
bu ?lkelerin Hepsi De Farkl? Olmas?na Ra?men Hepsinin Temelinde Yenilikçi Bir Anlay?? Yatmaktad?r.
Atatürk Toplum Hayat?n? Düzenlemek Ve ?lerlemeyi Sa?lam?? Olan Bat? Devletlerine Ayak Uydurabilmek ?çin Baz? Devrimler Gerçekle?tirmi?tir. Bu Devrimler ?unlard?r:
1. Siyasal Alanda Yap?lan Devrimler: Atatürk Toplum Hayat?n? Kemiren Monar?ik Yönetimi Kald?rmak ?le Siyasal Alandaki ?lk Devrimini Yapm??t?r Yani Cumhuriyeti ?lan Etmi?tir. Bunu Gerçekle?tirmek ?çin Önce Saltanat? Kald?rm??t?r. Bu Devrimler Sosyal Hayat? Derinden Etkilemi?tir Ve Toplum Kabuk De?i?tirmi?tir. Din Hayat?n? Devletten Çekmek ?çin ?se Halifeli?i Kald?rm??t?r. Bu Da Laik Bir Hayat?n Ba?lang?c? Olmu?tur Ki E?itim ?çin Çok Önemli Bir De?i?im Olmu?tur. Halifeli?in Kald?r?lmas? ?le Laiklik Konusunda Büyük Bir Ad?m At?lm??t?r.
2. Toplumsal Devrimler : Toplumsal Yap? Unsurlar?n?n Bir Ço?unda Yap?lm??t?r. As?l Toplumun Taban?na ?nen Yani Teferruat Sayaca??m?z Devrimler Olmu?. K?l?k K?yafetten Soyad? Kanununa, Ölçü, Saat Ve Takvim Gibi Hayat?n Birçok Alan?yla ?lgilidir. Toplum Zor Da Olsa Bu Devrimlere Ayak Uydurmu? Ve Çekti?i Zorluklar?n Mükafat?n? ?leriki Zamanlarda Alm??t?r.
3. Hukuk Devrimi: Mecelle Kald?r?lm?? Ve Türk Medeni Kanunu Getirilmi?. Aile Hayat?ndan Siyasi Haklara, E?itimden Özel Haklara Bir Çok Yönüyle Modernle?menin Önü Aç?lm??t?r. Ayr?ca Laikli?in Hukuk Düzenine Uygulanmas? Da Gerçekle?mi?tir.
4. E?itim Ve Kültür Alan?ndaki Devrimler: Yozla?m?? Kurumlardan Biri Olan Medreseler Kapat?lm??, Ö?retim Birle?tirilmi?(tevhid-i Tedrisat Kanunu), Yeni Türk Harfleri Kabul Edilmi?, Yüksek Ö?retimler Kurumlar? Düzenlenmi?tir. Atatürk Osmanl?daki E?itim Sistemini Toplumun ?htiyaçlar?na Cevap Veremeyece?i Görü?ündedir. Bu Nedenle Modern E?itim Sisteminin Olu?turulmas?na Karar Vermi?tir. Bu Konuda Arap Alfabesinin Kald?r?lmas? ?le E?itimde Modernle?me Hareketleri H?z Kazanm??t?r.
5. Ekonomik Alandaki Devrimler: A?ar Gibi Köylüyü Ezen Vergiler Kald?r?lm??. Çiftçi Üretim ?çin Te?vik Edildi. Te?viki Sanayi Kanunu ?le Sanayi Alan?nda Çal??malar Ba?lat?lm??t?r. I – I? Kalk?nma Planlar? Uygulanm??t?r. Sanayi Alan?nda Gerekli De?i?imler Yap?lm??t?r.
Atatürkün E?itim Felsefesi
Atatürk’ün E?itim Politikas? Kendi Zaman?n?n Di?er Devlet Politikalar?ndan Farkl?yd?. O Tarihlerde Ülkeler Kendi E?itim Politikalar?n? Yani E?itim Felsefelerini Olu?tururken Mensubu Olduklar? Unsurlar? E?itim Sisteminin ?çine Koyuyorlard?. Örne?in Fa?ist ?talya Kendi E?itim Politikas?n? Kendi Devlet Yap?s?na Göre ?ekillendiriyordu. Ayn? ?ekilde Totaliter Devletlerde E?itim Politikalar?n? Olu?tururken “din” Faktörünü Temel Esas Olarak Alm??lard?r. Yani Bütün E?itim Politikalar?n? Tek Bir Unsur Üzerine ?n?a Ediyorlard?. Bunun Örne?ini Osmanl? ?mparatorlu?unda Görmekteyiz. Atatürk Bütün Bunlar? Görmü? Ve E?itimin Felsefi Manada “monist” Yani “tekçi” Olmamas?n?n Gerekti?ini Belirterek Yeni Türk E?itiminin Temelini Atarken E?itimin Birden Fazla Unsuru Kapsamas?na Özen Göstermi? Ve Türk E?itim Felsefesinin Temeline Bilimi, Ak?l? Ve Fenni Koymu?tur. Bu Da Bize Atatürkçülü?ün Kat? Bir Doktrin Olmad???n? Gösteriyor.
Atatürkçü Dü?ünce Sistemi E?itimde; “ya?amda En Gerçek Yol Göstericinin Bilim Oldu?u”nu Esas Al?r. Paradigma Piramitlerinin Üst Üste Bindi?i Ve Bili?im Toplumu Yolunda ?lerleyen Bir Dünyada, Bundan Daha Az? Kabul Edilemez. Bunu Kavramas? Ve Ö?rencilerine Kavratmas? Gereken Ö?retmendir.
Atatürk E?itim ?çin Yön Belirlerken Osmanl?dan Devrald??? Miras? Göz Önünde Bulundurmu?tur. Yeni E?itim Sisteminin Bu Miras Üzerine Kurulamayaca??n? Çok ?yi Biliyordu Ve Yapm?? Oldu?u Devrimlerle E?itime Yön Vermi?tir. Çünkü Osmanl? ?mparatorlu?unun E?itim Sistemi Geleneksel Dedi?imiz Totaliter Bir Biçimdeydi. Son Zamanlarda Yenile?me Hareketlerinin Etkisiyle De E?itim Alan?nda Yenilikler Olmu?tur. Yeni Okullar?n Kurulmas? ?le Beraber Geleneksel E?itim ?le Yenilikçi Okullar Beraber E?itim Vermeye Ba?lam?? Ancak Buda E?itimde ?kiliklerin Olmas?na Sebep Olmu?tur. Osmanl? ?mparatorlu?undaki E?itim Sisteminin Aksayan Bir Di?er Yan? Da E?itimde Karma Sistemin Olmamas? ?di Yani Erkekler Okuma Yazma Ö?renirken K?zlara Bu Hak Pek Fazla Verilmemekteydi. Osmanl? ?mparatorlu?u Y?k?l?rken Hakk?n %90 I Okuma Yazma Bilmiyordu.
Atatürk E?itim Politikas?n? Olu?tururken Ak?l Ve Bilimi Esas Alm??t?r. Bunu Yaparken De Bat?l?la?may? Hedef Olarak Görmü?tür. As?l Hedef ?se Muas?r Medeniyetler Seviyesine Ç?kmakt?r.
Maarifimizin Böyle Kötü ?artlar ?çinde Bulundu?u Bir S?rada Yunanl?larla Harp Devam Etmekte. Sakarya’da Savunma Haz?rl?klar? Sürdürülmektedir. Maarifin Milli Mücadele Kadar Önemli Oldu?unu Belirten Mustafa Kemal Pa?a 15 Temmuz 1921’de Ankara’da Maarif Kongresi’nin Toplanmas?n? ?stedi Ve Kongrede Yapt??? Konu?mada; “bizi Ya?atmak ?stemeyenlere Kar??, Ya?amak Hakk?m?z? Savunmak Üzere Toplanan Tbmm Burada, Ankara’da Kuruldu. Bugün Ankara Millî Türkiye’nin Millî Maarifini Kuracak Kongrenin Aç?lmas?na Da Sahne Olmakla Bir Daha ?ereflenecektir. ?imdiye Kadar Takip Edilen Talim Ve Tahsil Ve Terbiye Usullerinin Milletimizi Tarihi Tedenniyat?nda (gerilemesinde) En Mühim Bir âmil Oldu?u Kanaatindeyim. Onun ?çin Bir Millî Terbiye Program?ndan Bahsederken, Eski Devrin Hurafat?ndan Ve Evsaf? F?triyemize (milli Bünyemize) Hiçte Münasebeti Olmayan Yabanc? Fikirlerden, ?arktan Ve Garptan Gelebilen Bilcümle Tesirlerden Uzak, Seciye-i Milliye Ve Tarihiyemizle Mütenasip Bir Kültür Kastediyorum. Çünkü Millî Deham?z?n Tam Olarak Geli?mesi Böyle Bir Kültür ?le Temin Olunabilir”[2]
Bu Görü?ü ?le Atatürk Geleneksel E?itimin Yenilenen Türk Toplumunun ?htiyaçlar?n? Gidermekte Yetersiz Kald???n? Belirtmi?tir.
Atatürk Ulusal E?itimin Yayg?nla?mas? ?çin; E?itime Ve Ö?retmenlere Çok ??in Dü?tü?ünü Belirterek 24 Mart 1923 Günü Kütahya Lisesinde Yapt??? Konu?mada ?unlar? Söylemi?tir: “toplumumuzu Gerçe?e Ve Mutlulu?a Eri?tirmek ?çin ?ki Orduya Gerek Vard?r. Biri, Vatan?n Hayat?n? Kurtaran Asker Ordusu, Di?eri Ulusun Gelece?ini Yo?uran ?rfan Ordusu “[3]
E?itimin Temel Görevinin Devletin Varl???n? Sürdürmek Oldu?unu Bilen Atatürk, 27 Ekim 1922 Günü Yapt??? Konu?mada “çocuklar?m?za Ve Gençlerimize Verece?imiz Ö?renimin S?n?r? Ne Olursa Olsun Onlara Temel Olarak ?unlar? Ö?retece?iz: 1) Ulusuna 2) Türkiye Devletine 3) Türkiye Büyük Millet Meclisine Dü?man Olanlarla Sava?ma Gere?i”[4]
Büyük E?itimci Ve Devlet Adam? Olan Atatürk Ün E?itim Ve E?itimciye Verdi?i Önemden Sonra Türk E?itim Modelinin Geli?tirilmesinde Dikkate Al?nmas? Gereken Temel ?lkeler Vard?r. Bu ?lkeler ?ncelendi?inde Görülecektir Ki Atatürk Ün E?itimle ?lgili Dü?ünce Ve Görü?leri Bu Günden Daha Moderndir. E?itimde Bize Yol Gösteren ?lkeler ?unlard?r:
1. E?itimimiz Ulusal Olmal?d?r.
2. E?itimimiz Bilimsel Olmal?d?r.
3. E?itimimiz Uygulamal? Olmal?d?r.
4. E?itimimiz Karma Olmal?d?r.
5. E?itimimiz Laik Olmal?d?r.
Tabi Bu ?lkeler Günümüzde Uygulanan?m Derecesi Nedir O Tart???l?r. Ancak Türk E?itim
Sistemimizin Daha ?leri Olmas? ?çin Bu ?lkelerin Uygulanmas? Gerekti?i Söylenebilir.
Atatürk’ün E?itim Felsefesini ?nceledikten Sonra Günümüzde E?itim Cumhuriyetten Sonra De?i?imlere U?ram??t?r. Cumhuriyetten Sonra Gelen Hükümetler Hep Kendi Zihniyetlerine Uygun E?itim Politikalar?n? Olu?turmu?tur. Bu Da Türkiye Cumhuriyetinde Bir E?itim Karma?as?na Sebep Olmu?tur. Yani Her Gelen Ya Bir ?ey Alm?? Veya Bir ?ey Koymu?tur. Türk E?itim Felsefesinin Yukar?da Sayd???m?z E?itim ?lkelerine Uygun Olmas? Gerekti?ine ?nan?yorum Çünkü Bu ?lkeler Bizi Muas?r Medeniyetler Seviyesine Ç?karacakt?r. Ancak Günümüzde Yeni Hükümet Akp Hükümeti Birazda Olsa E?itimin Kalitesini Art?rmak ?çin Bir ?eyler Yapmaya Çal??maktad?r Ancak Bunlar Yeterli De?ildir. Son Dönemlerde E?itime Ayr?lan Bütçenin Savunma Bütçesinden Fazla Olmas? Gibi Bir Uygulama Önemli Ve Olumlu Bir Uygulamad?r. Son Dönem Osmanl? ?mparatorlu?unda Oldu?u Gibi Hala K?zlar?n Okullu Olmamas? Gibi Bir Uygulama Az Da Olsa K?rsal Kesim Dedi?imiz Bölgelerde Hala Devam Etmektedir. Bunu A?mak ?çin Devletin Haydi K?zlar Okula Kampanyas? Dikkate ?ayan Bir Uygulamad?r. Bundan Ba?ka Devletin Halen Uygulamakta Oldu?u E?itime %100 Destek Kampanyas? Da E?itim ?çin Çok Önemli Bir Uygulamad?r. Bu Konuda Biz Halk, Ayd?n, Ve ??çi, Memur, V.b. Herkese Dü?en Görevlerin Oldu?unun Daima Bilincinde Olmam?z Gerekti?ine ?nanmaktay?m. Onun ?çin; Devletimizin E?itim ?çin Yapt?klar?n? Sonuna Kadar Desteklemeliyiz Ve Elimizden Gelen Her ?eyi Ortaya Koymal?y?z. Çünkü; Çocuklar Bizim Çocuklar?m?z, Okullar Bizim Okullar?m?z, K?sacas? Devlet Bizim Devletimizdir. Özellikle Ülkemizde Hala Devam Etmekte Olan K?zlar?n Okula Gönderilmemesi Gibi Ça?d??? Uygulamalar?n Önüne Geçmek ?çin Hep Beraber El Ele Vererek Çal??mal?y?z.
Milli E?itim
E?itim, Bir ?nsan?n Kabiliyet Ve Davran??lar?n? Geli?tirmek, Toplumun ?yi De?erlerini Benimsetmek ?çin Yap?lan ??ler Ve Uygulanan Yollard?r. Millî E?itim, Bir Milletin Genç Nesillerini O Milletin Maddî Ve Manevi De?erlerinin Gösterdi?i Hedefler ?çinde, ?deal ?nsan Tipi Olarak, Yönlendirme Ve Yeti?tirmedir. E?itimin Konusu ?nsand?r. E?itime Önem Veren Toplumlar, Huzur Ve Kalk?nma ?çin Gereken En Önemli Yat?r?m? Yapm?? Say?l?rlar. ?yi Bir Vatanda?, Ancak ?yi Bir E?itim Sayesinde Yeti?tirilebilir.
E?itimde Geri Kalan Toplumlar, Geli?me Ve ?lerleme Sürecini Yakalayamazlar. Ailede Ba?layan E?itim, Okullarda Devam Eder Ve ?nsan Hayat?n?n Her Dönemini Kapsar. E?itim, Bir Ülkede Millî Birlik Ve Beraberli?in Sa?lanmas?nda En Önemli Unsurdur. Ülke Kalk?nmas?, Ancak E?itimde Birlik Sa?lanmas? ?le Gerçekle?tirilebilir.
Her Yenile?me Hareketinin Ba?ar?s?, E?itim Alan?ndaki Ba?ar?ya Ba?l?d?r. Kalk?nman?n, Ak?l Ve Bilimin Önderli?inde Gerçekle?ece?ine ?nanan Atatürk, Millî E?itime Büyük Önem Vermi?tir.
Hiçbir Devlet Kurucusu Atatürk Kadar E?itime Önem Vermemi?tir. Atatürk Bir Sözünde "maarif Vekili Olarak, Millî ?rfan? Yükseltmeye Çal??mak En Büyük Emelimdir." Demi?tir. Ba?ka Bir Konu?mas?nda "e?itimdir Ki Bir Milleti Ya Hür, Müstakil, ?anl?, âli Bir Heyeti ?çtimaiye Hâlinde Ya?at?r Veya Bir Milleti Esaret Ve Sefalete Terk Eder." Diyerek E?itime Verdi?i Önemi Dile Getirmi?tir.
Memleket Sorunlar?n?n Çözümü Ancak ?yi Bir E?itimle Mümkündür. E?itim Ve Ö?retimdeki Geli?me Düzeyi Bir Toplumun Kalk?nm??l???n?n Aynas?d?r.
E?itim, Ça?da? Ve Millî De?erlere Ba?l? Olmal?d?r. Millî De?erlerden Yoksun Bir E?itim, Millî Birlik Ve Beraberli?in Kurulmas?n? Zorla?t?r?r. Geri Kalm??l?k Zincirini K?rmak, Atatürk'ün Gösterdi?i Hedefler Do?rultusunda Ça?da? Ve Tarihini Unutmayan Nesiller Yeti?tirmekle Mümkün Olur.
Atatürk, E?itimin Yabanc? Fikirlerden, Etkilerden Uzak Ve Millî De?erlerimize Uygun Olmas?n? ?stemi?tir. Bu Konuyu "bugüne Kadar ?zlenen E?itim Ve Ö?retim Yöntemlerinin Milletimizin Tarihsel Gerilemesinde En Önemli Etken Oldu?u Kan?s?nday?m. Onun ?çin Ulusal Bir E?itim Program?ndan Söz Ederken Eski Devrin Bo? ?nançlar?ndan, Toplumsal Yap?m?zla Hiç De ?lgisi Olmayan Yabanc? Fikirlerden, Do?udan Ve Bat?dan Gelebilen Tüm Etkilerden Tamamen Uzak, Ulusal Özelliklerimizle Ve Tarihimizle Uyu?abilen Bir Kültür Kastediyorum." Sözleriyle Belirtmi?tir.
E?itimin Ça?da? Ve Bilimsel Olmas? Gerekti?i Konusunda ?se ?unlar? Söylemi?tir: "evet, Milletimizin Siyasal Ve Toplumsal Hayat?nda, Milletimizin Zihinsel E?itiminde De Rehberimiz ?lim Ve Fen Olacakt?r. Okul Sayesinde, Okulun Verece?i ?lim Ve Fen Sayesindedir Ki Türk Milleti, Türk Sanat?, Ekonomisi, Türk ?iir Ve Edebiyat? Bütün Güzellikleriyle Geli?ir. Gözlerimizi Kapay?p Tek Ba??m?za Ya?ad???m?z? Dü?ünemeyiz. Yurdumuzu Bir Çember ?çine Al?p Dünya ?le ?li?kisiz Ya?ayamay?z. Tersine, Geli?mi? Ve Yükselmi? Bir Ulus Olarak Uygarl?k Alan? Üzerinde Ya?ayaca??z. Bu Ya?am Ancak Bilimle, Teknikle Olur. Bilim Ve Teknik Nerede ?se Oradan Alaca??z Ve Her Yurtta??n Kafas?na Koyaca??z. Bilim Ve Teknik ?çin S?n?r Ve Ko?ul Yoktur." E?itimde Kalk?nma Bir Milletin Topyekün Kalk?nmas? Demektir.
Atatürk, Kütahya ?limize Yapt??? Bir Gezide Ö?retmenlere "memleketimizi,
toplumumuzu Gerçek Hedefe, Mutlulu?a Eri?tirmek ?çin ?ki Orduya ?htiyaç Vard?r. Biri Vatan?n Hayat?n? Kurtaran Asker Ordusu, Di?eri Milletin Gelece?ini Yo?uran ?rfan Ordusu. Bu ?ki Ordunun ?kisi De Hayatîdir. Bir Millet Sava? Meydanlar?nda Ne Kadar Parlak Zaferler Elde Ederse Etsin, O Zaferlerin Kal?c? Sonuçlar Vermesi Ancak ?rfan Ordusuna Ba?l?d?r." Diye Seslenerek E?itimin Bir Milletin Hayat?ndaki Önemini Belirtmi?tir.
Bir Devlet, E?itim Ça??ndaki Ku?aklara, ?yi Ve Kötüyü, Kalk?nmay?, Millî Birlik Ve Beraberlik Ülküsünü Ancak E?itimle Verebilir. E?itimine Önem Vermeyen Milletlerin Kalk?nmalar? Mümkün De?ildir.
Genç Ku?aklar, Güçlü Bir Millî E?itimle, Gerekti?inde Millî Menfaatler Konusunda Kendi Ç?karlar?n? Hiçe Sayan, Her Türlü Fedakârl??? Yapmaya Haz?r Bir Ruhla Yeti?tirilmelidir.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu Ve Medreselerin Kald?r?lmas?
Osmanl? Devleti'nin Son Dönemlerinde, Di?er Kurumlar Gibi E?itim Kurumlar? Da Büyük Bir Çöküntü ?çinde ?di. Osmanl? Devleti'ndeki E?itim Kurumlar? Olan Medreseler, Kurulu? Ve Yükseli? Dönemlerinde Gerek E?itim Kadrosu, Gerekse Programlar? Bak?m?ndan Çok ?leri Bir Seviyedeydi.
Fakat 17. Yüzy?ldan ?tibaren, Devletin Di?er Kurumlar?ndaki Gerilemeye Paralel Olarak E?itim Kurumlar? Da Geriledi.
Devletin Y?k?l???n? Önlemek Amac?yla Yap?lmaya Ba?lanan Yenilikler Çerçevesinde, E?itim Kurumlar? Da Yeniden Düzenlendi. 18. Yüzy?l?n Sonlar?nda Ordunun Subay, Teknik Eleman Ve Doktor ?htiyac?n? Kar??lamak Üzere, Ça??n Gereklerine Uygun Okullar?n Aç?lmas?na Ba?land?. Tanzimat Dönemi'nde, Askerî Okullardan Ba?ka, Avrupa'dakilere Benzer Modern E?itim Kurumlar? Aç?ld?. Medrese Ve Modern Devlet Okullar? D???nda, Kendi Dillerinde E?itim Yapan Az?nl?k Ve Yabanc? Okullar? Da Vard?. Bu Okullarda Okutulan Farkl? Dersler Sebebiyle Ayr? Duygu Ve Dü?ünce, De?i?ik Kültür Ve Davran??a Sahip ?nsanlar Yeti?ti. Bu Uygulama, Ülkede Millî Kültürün Geli?mesine Büyük Ölçüde Engel Olmaktayd?. Bu Sebeple Millî Bir Kültür Olu?turulam?yordu.
Kurtulu? Sava??'n?n Amac? Millî Birli?in Sa?lanmas? Ve Ça?da?la?ma Oldu?u ?çin, Osmanl? E?itim Sistemi Devam Ettirilemezdi. Daha Kurtulu? Sava?? Y?llar?nda Mustafa Kemal, E?itim Konusunda Da Çal??malara Ba?lam??t?. 16 Temmuz 1921'de Yapt??? Bir Konu?mada Millî Kültürün Önemi Ve Gereklili?inden Bahsederek, E?itim Ve Kültür Konusundaki Bölünmü?lü?ün Kald?r?lmas?n? Savundu. Osmanl? Devleti'nde Var Olan, Mektep-medrese Ayr?m?n?n Kald?r?laca??n? Söyledi. E?itimin Yayg?nla?t?r?larak Bilgisizli?in Yok Edilmesi Gerekti?ini Vurgulad?.
Büyük Zaferden Sonra Ça?da? Bir E?itim Sisteminin Kurulmas? ?çin Dü?ündüklerini Uygulamaya Koydu. Bu Amaçla Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 3 Mart 1924'te Tevhid-i Tedrisat (ö?retim Birli?i) Kanunu Kabul Edildi. Bu Kanunla, Medreseler Kald?r?ld? Ve Türkiye Cumhuriyeti S?n?rlan ?çindeki Bütün Okullar, Millî E?itim Bakanl???'na Ba?land?. Böylece E?itim Kurumlar?n?n Bir Çat? Alt?nda Toplanmas? Ve E?itimin Millî Bir Nitelik Kazanmas? Sa?land?.
2 Mart 1926'da Maarif Te?kilât? Hakk?ndaki Kanun Kabul Edildi. Bu Kanunla Lâik E?itime Uygun, ?lk Ve Ortaö?retim Programlan Belirlendi. E?itim Hizmetleri, Modern Bir Hâle Getirildi. Bundan Sonra Millî Ve Lâik E?itimi Yayg?nla?t?rmak ?çin, H?zla ?lkokullar, Ortaokullar, Liseler Ve Yüksek Okullar Aç?ld?. Bunlar?n Yan? S?ra Meslek Okullar? Da Aç?ld?. ?lkokul Zorunlu Hâle Getirildi.
E?itim Ve Ö?retimde Ça?da? Ülkeler Seviyesine Ç?kmak ?çin Yeni Programlar Geli?tirildi. Atatürk, Türkiye'de Millî E?itimin Kuruculu?unu Da Yapm?? Oldu.
Yeni Türk Harflerin Kabulü
Cumhuriyet Dönemi'nin En Önemli ?nk?lâplar?ndan Birisi De Harf ?nk?lâb?'d?r.
Türkler, Tarih Boyunca De?i?ik Alfabeler Kullanm??lard?r. Türklerin Kulland??? ?lk Alfabe, Göktürk Alfabesi'dir. Bu Alfabe Ayn? Zamanda ?lk Millî Alfabemizdir. Bundan Sonra Uygur Türkleri Kendilerine Mahsus Bir Alfabe Kulland?lar. ?slâmiyet'in Kabulünden Sonra Arap Alfabesi Kullan?lmaya Ba?land?. Arap Harfleri, Türk Dili ?çin Uygun De?ildi.
?lerlemenin Önündeki En Büyük Engel Cehaletti. Milleti Bu Durumdan Kurtarmaya Kararl? Olan Mustafa Kemal, Kurtulu?un Yolunu Da ?u Sözü ?le Gösterdi: "büyük Türk Milleti, Cehaletten Az Emekle K?sa Yoldan Ancak; Kendi Güzel Ve Asil Diline Kolay Uyan Böyle Bir Vas?ta ?le S?yr?labilir. Bu Okuma Yazma Anahtar? Ancak Lâtin Esas?ndan Al?nan Türk Alfabesidir."
Okur-yazarl??? Yaymak Ve Cehaleti K?sa Zamanda Gidermek ?çin, Atatürk'ün Emriyle Bir Komisyon Kurulup Yeni Türk Alfabesi Haz?rland?. Harf ?nk?lâb?'n?n ?lk Müjdesini Mustafa Kemal 8 A?ustos 1928'de, ?stanbul'daki Sarayburnu Park?'nda Halka ?öyle Duyurdu: "arkada?lar, Bizim Güzel Ahenkli Zengin Dilimiz Yeni Türk Harfleri ?le Kendini Gösterecektir. ... Yeni Türk Harflerini Çabuk Ö?renmelidir. Vatanda?a, Kad?na, Erke?e, Hamala, Sandalc?ya Ö?retiniz. Bunu Vatanperverlik Ve Milliyetperverlik Vazifesi Biliniz. Bu Vazifeyi Yaparken Dü?ününüz Ki Bir Milletin, Bir Toplumun Yüzde Onu Okuma Yazma Bilir, Yüzde Sekseni Bilmezse, Bundan ?nsan Olanlar Utanmal?d?r."
Bundan Sonra Yeni Türk Harflerinin Yayg?nla?t?r?lmas? ?çin Bir Seferberlik Ba?lat?ld?. Ba?ö?retmen Atatürk, Yurt Seyahatine Ç?k?p, Kara Tahta Ba??nda Yeni Türk Harflerini Vatanda?lara Ö?retti. Ankara'da Toplanan Ö?retmenler Birli?i Kongresinde, Ö?retmenler, Atatürk'ün Açt??? Bu Yeni Yolda Sab?rla Çal??acaklar?na Ant ?çtiler. Üç Ay Gibi K?sa Bir Zamanda ?nk?lâp Gerçekle?ti,
1 Kas?m 1928'de, Yeni Türk Harflerinin Kabulüne ?li?kin Kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi Taraf?ndan Kabul Edildi. Kanunun Kabul Edilmesinden Sonra Geni? Halk Kitlelerine Okuma Yazma Ö?retmek Üzere "millet Mektepleri" Aç?ld?.
Atatürk, Millet Mektepleri Ba?ö?retmeni ?lân Edildi (24 Kas?m 1928).
Böylece, E?itim Ve Kültür Hayat?m?zda Yeni Bir Dönem Ba?lam?? Oldu